Stap voor stap naar meer biodiversiteit

Sinds enkele jaren helpen schapen ons bij het beheer van de natuur op Koningsakker. Sinds dit jaar werken we  samen met Hof Schaap een organisatie die zich toelegt op professioneel en ecologisch verantwoord begrazingsbeheer met Kempische heideschapen. De gezondheid van de kudde wordt wekelijks gecheckt door gecertificeerd schaapsherder Max. Voor de dagelijkse verzorging en het verplaatsen van de schapen zijn onze natuurbeheerders Annelijn & Jan verantwoordelijk, dit doen zij samen met onze vrijwilligers.

Natuurbeheerder Annelijn geeft antwoord op de vragen die wij  vaak over de schapen krijgen:

Waarom schapen op Koningsakker?
De schapen zorgen ervoor dat de vegetatie kort wordt gehouden. Hierdoor krijgen bloemen en kruiden meer kans om te bloeien. Zonder begrazing zouden sterke grassoorten, zoals Engels raaigras, gaan domineren. Dit proces heet ‘vergrassing’. Het zorgt ervoor dat andere, vaak kwetsbare plantensoorten worden verdrongen. Daarnaast helpen de schapen om de bodem te verschralen, wat noodzakelijk is om soortenrijkdom te bevorderen op de lange termijn.

Waarom beginnen ze bij de kapel?
Elk jaar start de kudde op het zomerveld bij de kapel. Dit veld is relatief voedselrijk door een hogere mestwaarde in de bodem. Dat betekent dat grassen hier extra hard groeien en andere planten verdringen. Door vroeg te beginnen met begrazing op dit veld, hopen we vergrassing tegen te gaan en meer ruimte te geven aan bloemen. Hoewel dat niet altijd meteen zichtbaar is, zoals in het droge voorjaar van 2023, toen de bloemen uitbleven, is het effect van de begrazing op de langere termijn gunstig.

Een groeiende kudde
Vanwege het droge begin van dit jaar startte herder Max met een kleine groep van zeven schapen. Bij droogte groeit de vegetatie trager en is er simpelweg te weinig voedsel voor een grotere kudde. Zodra het gras harder begint te groeien, zal de kudde worden uitgebreid naar zo’n 20 tot 25 schapen.

Waar lopen de schapen?
Afhankelijk van het weer en de vegetatie wordt het zomer- en lenteveld begraasd. De schapen komen voorlopig niet op het herfst- en winterveld. Het herfstveld is nog te voedselarm voor de kudde. Op het winterveld staan jonge bomen die door de schapen worden geschild, ze knabbelen de bast eraf om mineralen en vitamines binnen te krijgen. Omdat jonge bomen hier ernstig door beschadigd kunnen raken, is begrazing op dit veld voorlopig niet mogelijk. Wel lopen de bomen nog risico op een schilling van andere planteneters uit de omliggende bossen, zoals een ree.

Natuurbeheer met geduld en aandacht
Begrazing is een beheermaatregel die haar vruchten pas op langere termijn laat zien. We volgen de ontwikkeling van de vegetatie op de verschillende velden nauwkeurig en passen het beheer jaarlijks aan. De inzet van schapen blijft daarbij een belangrijke, duurzame manier om Koningsakker natuurlijk en bloemrijk te houden.

Let op, de omheining waar de schapen in staan is voorzien van schrikdraad en extra wolfwerend lint met stroom. Dit is er om ervoor te zorgen dat de schapen niet ontsnappen, maar ook dat er geen ongewenste bezoekers binnendringen (honden/vossen/wolven). Gelieve de schapen niet te voeren. En honden zoals altijd aan de korte lijn houden op de natuurbegraafplaats.

Het kan gebeuren dat de schapen net aan het begrazen zijn bij uw overleden dierbare, wilt u toch even bij het graf zijn, meldt u dan in het ontvangsthuis dan gaan we even met u mee om de stroom er af te halen zodat u even bij de plek kan zijn.

De voordelen van begrazing

– Schapen verbeteren de bodemstructuur en dragen zaden mee in hun vacht en onder de hoeven waardoor de beplanting afwisselender wordt

– Kleine diertjes en insecten krijgen de kans om een ander schuilplekje te vinden, wat bij machinaal maaien een stuk moeilijker is

– Het begrazen door schapen is stiller dan een grote, lawaaierige maaimachine en het draagt tegelijkertijd meer bij aan de natuurbeleving.